VỀ NGUỒN

 

VỀ NGUỒN

Mong chờ từ lâu, hôm nay con mới có dịp được về thăm Cổ Trai, quê hương Đất Tổ. Đoàn con cháu Mạc Tộc Phủ quỳ Nghệ An chúng tôi khấp khởi vui mừng, vì trong đoàn có một số anh em, trong đó có tôi chưa lần nào được về thăm quê  cha đất tổ.

 

           Chuẩn bị trước kỹ càng là thế mà đến sát ngày đi, anh Thái Bá Năm điện thoại tin không thể đi, vì phải sang Lào có việc gấp. Bác Tô Duy Hinh bị đau chân, tiếc nuối. Hai anh trai tôi bận gặt mùa chạy lụt. Mưa xối xả, nước thượng nguồn đổ về. Thuở nhỏ, tôi nghe Bà và Mẹ tôi bảo rằng: “Hai mốt Lê Lai, hăm hai Lê Lợi, hăm ba trôi lá bánh”, trùng giỗ cụ Tổ năm nào cũng mưa, quen rồi. Trưa ngày 20/8, sau khi thắp hương bàn thờ Người ở quê nhà, chúng tôi lên xe 15 chỗ ngồi di trong chiều mưa. Bác Thái Khắc Đạt gọi:

– Nghĩa Đàn đi chưa

– Đi đến Thanh Hóa rồi

– Nhớ ra kịp mau, Anh Hoàng Văn Khánh Hải Phòng đang chờ ta nha

– Rõ rồi Bác ạ

Chiều tỉnh Thanh trên sa lộ Hồ Chí Minh mờ trong màn sương sau cơn mưa bảng lảng. Đến Cẩm Thủy, Anh Thái Doãn Huy chỉ đường tắt về Ninh Bình nhưng hỏng cầu phải vòng đường tắt, chạy trên bờ kè giữa đêm trăng trên cánh đồng mênh mang mãi khuya mới về được Ninh Bình.

22h đêm ăn cơm xong lên xe đi tiếp trên “Đường Mười”, cười nói râm ran. Lâu lắm rồi tôi mới tới Hải Phòng. Nhớ hồi 79 đánh Tàu tôi ngồi xe tải chạy con đường này qua Sông Trà Lý bằng phà Tân Đệ chờ cả ngày trời, đêm nằm chờ tàu biển đi Quảng Ninh, nay đủ các loại cầu to nhỏ, lượn quanh, đường êm như nhung. Bác Thái Mạc Doãn Đệ gọi:

– Đến mô rồi:

– Đến Cầu Rào rồi

– Cứ rẽ phải chỗ Ngã Năm đèn đỏ, hỏi vào UBND huyện Kiến thụy. Nghe Bác Khánh nói này.

– Chào Bác Hoàng Văn Khánh, Phó Chủ tịch Mạc tộc Việt Nam

 

– Chúng tôi đang trong Từ đường đi ra đón, khuya lắm rồi, nếu thấy xe con ngược chiều thì quay lại đi cùng. Chạy được một lát, chúng tôi cua xe theo Bác Khánh về thăm và nghỉ đêm tại nhà khách Công ty PLACO tại quận Dương Kinh. Những cái bắt tay nồng ấm, vòng tay ôm thật chặt của người thân yêu ruột thịt từ phương xa trở về.       Sáng 21/8, trời không nắng, không mưa, tiết thu ở xứ 

Đông đẹp xôn xao, hiu hiu như thu Hà Nội vậy.Chúng tôi đi thật sớm để kịp làmlễ tại Mộ Tổ ở  Thủy Nguyên, vậy mà khi xuống đến nơi, các cô, các bác, các anh đã đến đông và chuẩn bị đầy đủ cả, gương mặt ai ai cũng đăm chiêu, tay nắm trong tay quây quần bên mộ Tổ, lắng nghe Bác Hoàng Văn Kể, Chủ tịch Mạc Tộc Hải Phòng làm lễ cúng và kể chuyện về việc sau lễ giỗ 470 năm Mạc Thái Tổ băng hà, trước Đại hội Mạc Tộc toàn quốc, mộ Cụ Tổ ta đã phát lộ trong niềm vui và tình thương yêu thiết tha của con cháu, các Bác đã tạm mai táng cạnh vị trí xưa, nhưng khuôn hình Mộ Tổ, hương huệ, hương trầm sao thân thương, sâu lắng lạ. Đàn con cháu quây quần, thắp hương cầu khấn.   Trong

 

lòng tôi cũng như bao người con xa quê nay trở về Đất Tổ, dẫu phải đổi thành trăm họ nhưng đều đau đáu một lời nguyền của nguồn cội: “Tiền lâm mộc bản thủy nguyên niên – Thanh hựu tự sơn cao hải”,* nghĩa là con cháu ta có gốc nguồn ở đây – Nặng ơn như trời xanh, núi cao, biển rộng; hoặc lời dặn của các cụ xưa cho hậu duệ mai sau: “Dẫu đi trăm nẻo nơi đâu – Con cháu họ Mạc nhớ câu cội nguồn”. **Nhớ thật, nhớ lắm, tự trong lòng mình mới thấy nỗi nhớ khát khao, cồn cào như sóng nổi biển gào. Hãy về Hải Phòng đi anh em họ Mạc ơi,  đất Tổ ta linh thiêng, phù hộ cho con cháu ta nhiều lắm, vậy mà hàng mấy trăm   

trăm năm, con cháu đi xa không về hương khói nhang đèn, để đất Tổ Vương triều lạnh lẽo, từ độ các cụ Phạm Văn Sênh, Bác Hoàng Lê…cất công đi tìm, chắp nối dòng tộc, nay Bác Phan Đăng Nhật, Bác Mạc Đường, Bác Hoàng Văn Kể, Chị Thái Hương, Bác Khánh… đã hưng nhiều công sức cho xây nên Khu tưởng niệm bề thế, khang trang. Thật là đội ơn các Bác, các Chị, các Anh đã lo lắng ngày đêm vì việc Họ. Sau lễ thắp hương, chúng tôi đi một vòng quanh Mộ

Tổ, rồi cáo biệt Ngài, đoàn xe chúng tôi rời Thủy Nguyên rước hương về Nhà thờ Tổ. Làng Cổ Trai mùa lúa này óng vàng trĩu bông mẩy hạt. Sáng nay trời trong xanh, mây trắng, dòng sông Đa Độ như mái tóc người xưa chảy xuôi, ôm cánh đồng vàng xôn xao thoang thoảng thơm hương lúa, lẫn ánh mắt, nụ cười  của người làng đón anh em đi xa, nay trở về làng. Từ Đường Họ Mạc đây rổi! Thấy tim mình rộn ràng, không ai bảo ai, đoàn chúng tôi lặng đứng nghiêng mình cúi chào Từ Đường Họ Mạc. Căn nhà thờ lợp ngói cổ kính, thâm nghiêm phủ màu thời gian, in dáng hình đất nước một thời lộng lẫy, một thời binh hỏa can qua. Phía trước nhà thờ là những bia đá ghi nhớ để lại cho đời sau biết về Hoàng Mạc Triều.

Chữ Nho khắc trên đá bấy nhiêu năm nhưng nét chạm đẹp, phong các bia mộc mạc cổ kính, tựa như cốt cách Vua Cha Mạc Đăng Dung   nhân hậu, hiền hòa bên trăm họ. Hai bên Từ đường là những câu đối cổ Cụ trạng

Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm  ngợi ca dòng họ Mạc và nhà thờ họ Mạc: “Lũng Động văn chương quang nhật nguyệt – Cổ Trai đế nghiệp tráng sơn hà” và lời sấm: “ Tứ bách niên tiền chung phục thủy- Thập tam thế hậu dị nhi đồng”. Đúng là vậy. Các cụ cố nhân trong và ngoài họ ta xưa đâu cũng để lại cho cháu con những lời ngợi ca, mến yêu dòng họ Mạc, như Đền Quan Quận ghi Cao Gia Mạc – nghĩa là họ Mạc là một dòng họ cao quý; nhà thờ họ Phạm của tôi có câu đối  cổ: “ Cao Bình Mạc Tổ Hưng Nghiệp Đế – Hoan Châu Phạm Tộc Thịnh Lưu Truyền” nhắc cháu con nhớ trong dòng máu mình có tố chất tổ tiên

đã một thời làm cho đất nước huy hoàng, thịnh trị. Đây là những sản phẩm thịnh vượng, tay tôi sờ thấy được dưới thời của dòng họ ta, suốt bấy lâu Đông, Tây, Nam, Bắc…nhiều người ngộ nhận. Nay tự hào lắm. Mặc dù giặc Trịnh đốt phá tàn khốc, hủy diệt tiêu tan bản quyền, nhưng có Trời, có Đất, có Nhân và Biển khơi minh chứng: dòng họ chúng ta là dòng họ cao quý, dòng họ chúng ta là dòng họ đưa ánh sáng đến cho mặt Trăng, đưa ánh sáng đến cho cả mặt Trời, làm rạng rỡ núi sông. Câu nói của Cụ Trạng Trình với chủ ngữ Lũng Động – người làm“Quang Nhật Nguyệt” là Cụ Mạc Đĩnh Chi, và chủ ngữ Cổ Trai, người làm nên “Đế nghiệp tráng sơn hà” là Ngài Mạc Đăng Dung ta đó. Ngẫm xem thế sự đổi thay, nhưng lòng người kim – cổ đều sùng bái Nhà thông thái Trạng Trình, mà Trạng Trình thì sùng bái họ Mạc ta, tôn Vua cha Mạc Đăng Dung ta làm “Minh Chủ”. Nay Đảng ta anh minh kết tinh các nhà khoa học Lịch sử, đã công nhận Vương triều Mạc là Một Vương triều chính thống, thì ta tự hào, tin Trạng Trình và tin Đảng ta: luôn là chân lý ngàn đời.

Đoàn chúng tôi cũng như các đoàn chen sát bên nhau vào bàn làm công đức. Chờ đợi đến lượt mình, lâu đấy nhưng thiêng liêng, anh em họ mình kề vai sát cánh bên nhau bởi cùng chung lòng tri ân tổ tiên và ước mơ cho tương lai con cháu mình, họ hàng mình kết đoàn, phát triển.

Sân Từ Đường người đông lắm. Anh Thái Doãn Huy bảo

– Năm nay năm lẻ nhưng con cháu về đông hơn năm ngoái. Ta đến xem lễ trước rồi dâng lễ sau.

Lễ trọng. Huyền bí. Trang nghiêm. Phụ nữ Đất Tổ chủ tế. Đó là phong tục hay có phải vì Vương triều Mạc bận nhiều chinh chiến để các bà, các mẹ, các chị, các cô, con dâu họ mình chăm lo việc cúng tổ tiên, hay do nguồn cội Đức Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn vì tận lực, tận tâm lo toan tâm linh, thờ cúng tổ tiên dòng họ huy hoàng mà lưu truyền tục đó đến nay…

(Còn nữa, xem tiếp những ngày sau)

 

  17 tháng 11 năm 2012 Nghĩa Đàn Chiều cuối thu

           PHẠM MẠC HỮU CẬY

 

*, ** Câu ca giao cổ treo ở nhà thờ tổ họ Phạm Duy, Phủ Đức, Quỳnh Thuận, Quỳnh Lưu, Nghệ An