- Đang online: 1
- Hôm qua: 325
- Tuần nay: 9023
- Tổng truy cập: 3,277,284
Lễ hội đầu năm: có còn là văn hóa? 570
- 147 lượt xem
Lễ hội đầu năm: có còn là văn hóa?
SGTT.VN – Dịp đầu xuân, trên cả nước có hàng trăm lễ hội được tổ chức. Nhờ đó, nhiều nét văn hóa của dân tộc tưởng chừng thất lạc được tìm lại. Nhưng khi lễ hội được tổ chức quá nhiều, quá tốn kém thì tất nhiên những giá trị văn hóa, tâm linh sẽ bị nhạt dần.
Quả pháo tiền tỷ tại lễ hội làng pháo Đồng Kị (tỉnh Bắc Ninh). Ảnh: T.V.Đ
|
Đến hẹn lại lên, các lễ hội được tấp nập tổ chức mỗi dịp đầu năm. Càng ngày các lễ hội được tổ chức nhiều hơn, lớn hơn. Có nhiều lễ hội được tổ chức liên tục trong một thời gian dài, cũng có những lễ hội đã bị lãng quên do nhiều yếu tố thì nay được tổ chức lại.
Sự gia tăng không ngừng về số lượng và quy mô của các lễ hội trong thời gian gần đây phần nào đã phản ánh được sự phong phú và đa dạng của văn hóa Việt Nam.
Thông qua các lễ hội mà nhiều phong tục, tập quán, nhiều nét văn hóa của dân tộc tưởng chừng đã bị thất lạc thì nay được tái hiện lại một cách sinh động, có cơ hội được phục hồi và lưu truyền cho những thế hệ mai sau.
Tuy nhiên, bên cạnh những nét đẹp, những mặt tích cực thì công tác tổ chức và thái độ của những người tham gia lễ hội đang có những biểu hiện rất đáng chê trách, thậm chí đi ngược lại truyền thống văn hóa của người Việt Nam.
Phô trương và tốn kém
Tấp nập hầu đồng lễ tạ cuối năm. Ảnh: Đ.H.L
|
Điều đầu tiên cần nói tới là dường như đã có sự ganh đua, phô trương không cần thiết. Nhiều lễ hội từ trước đến nay có ít người biết đến thì nay được tổ chức hoành tráng và tất nhiên là rất tốn kém.
Tâm lý chạy theo những cái “nhất” như độc đáo nhất, to nhất, thậm chí tai tiếng nhất, … miễn sao là tạo được tiếng vang, càng thu hút được nhiều sự quan tâm của dư luận càng tốt, … đang rất thịnh hành. Trong khi giá trị đích thực của các lễ hội là những yếu tố văn hóa lại ít được quan tâm.
Điển hình về sự phô trương và lãng phí của các lễ hội đã và đang diễn ra trong vài ngày qua có thể kể đến là lễ hội làng pháo Đồng Kị. Tại đây, với chỉ hai quả pháo bằng gỗ, mỗi trái pháo tượng trưng này có giá đến hơn một tỉ đồng, chưa kể các chi phí tổ chức các nghi lễ khác. Bằng những phép tính đơn giản ai cũng có thể ước tính riêng lễ hội làng pháo ở Đồng Kị này cũng tiêu tốn đến cả chục tỉ đồng?
Những chi phí này có được là nhờ sự đóng góp của nhiều người, đối với những người khá giả thì không nói gì, nhưng đối với những người nông dân nghèo thì đây quả là một gánh nặng không phải ai cũng vui vẻ chấp nhận.
Và, chắc chắn rằng không riêng gì ở làng pháo Đồng Kị, thực tế này cũng tương tự ở những địa phương có lễ hội lớn được tổ chức. Khi đó, lễ hội không còn là niềm vui mà lại trở thành nỗi lo của không ít người.
Lễ hội thành cái chợ bát nháo
Khi lễ hội được tổ chức quá nhiều, quá tốn kém thì tất nhiên những giá trị văn hóa, giá trị tâm linh sẽ bị nhạt dần. Lễ hội vô tình sẽ là nơi của những toan tính tầm thường. Nhiều lễ hội còn tổ chức bán vé thu tiền, thậm chí những dịch vụ ăn theo với mục đích thu lợi do đó mà có mọc lên như nấm.
Nạn chèo kéo khách, sự mặc cả giá trị tâm linh sẽ tất yếu diễn ra. Khi đó nơi tôn nghiêm sẽ trở thành những cái “chợ” bát nháo, không hơn không kém.
Điều này chắc không khó để nhận ra ở trước cổng chùa Bái Đính hay trong lễ hội Bà Chúa Kho đã và đang diễn ra.
Khi lễ hội được tổ chức quá nhiều, quá tốn kém thì tất nhiên những giá trị văn hóa, giá trị tâm linh sẽ bị nhạt dần. Lễ hội vô tình sẽ là nơi của những toan tính tầm thường…Khi đó nơi tôn nghiêm sẽ trở thành những cái “chợ” bát nháo, không hơn không kém.
|
Bất kỳ ai khi tham gia lễ hội cũng đều có những ước nguyện. Có những ước nguyện giản đơn, có những ước nguyện to lớn. Nhưng chắc chắn rằng tất cả đều có một điểm chung là sẽ cầu mong và sám hối. Ai cũng mong muốn sự trong sáng, thanh thản trong lòng cho điểm bắt đầu một năm mới. Trong tâm thì vậy nhưng có khi hành động thì không trong sáng, không “sạch” chút nào!
Nhìn chung tại các lễ hội đang diễn ra, bất cứ đâu cũng là nơi để con người trút cơn thịnh nộ vào thiên nhiên, vào môi trường. Cây lá thì xơ xác tiêu điều, rác thải thì vung vãi khắp nơi. Giấy vàng bạc, đồ hàng mã được rãi, đốt một cách khá hào phóng, tạo nên cảnh khói hương nghi ngút đến ngạt thở.
Thậm chí tiền lẻ (tiền thật) cũng được người ta xem như rác. Nhiều người thản nhiên vứt cả đống tiền lẻ lên mái nhà, xuống đường đi, hồ nước tại những nơi không phải là nơi thờ tự, cúng bái như di tích lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám.
Cúng …người đẹp chân dài
Một điểm nữa cũng đáng suy ngẫm là những nét văn hóa cúng bái đang dần biến tướng. Nếu như trước đây người ta cúng bái, đốt vàng mã với một lượng vừa phải, mang tính tượng trưng thì ngày nay có cả một ngành công nghiệp sản xuất vàng mã ra đời.
Chỉ riêng việc đốt vàng mã, nhiều chuyên gia đã ước tính tiêu tốn của xã hội hàng ngàn tỉ đồng mỗi năm.
|
Hiện nay, người ta không chỉ cúng rồi đốt quần áo, điện thoại di động, xe hơi mà cao cấp hơn, người ta còn cúng và đốt cả căn hộ cao cấp, người đẹp chân dài… Chỉ riêng việc đốt vàng mã, nhiều chuyên gia đã ước tính tiêu tốn của xã hội hàng ngàn tỉ đồng mỗi năm.
Rõ ràng việc tổ chức lễ hội và gìn giữ những nét đặc sắc văn hóa của một quốc gia là việc nên làm. Đó không những là trách nhiệm của thế hệ hôm nay đối với mai sau mà còn là sự thành kính tri ân những bậc tiền nhân, những người đi trước. Một dân tộc giàu văn hóa cũng là cơ sở vững chắc đế dân tộc ấy phát triển và trường tồn.
Tuy nhiên, những gì đang diễn ra thực sự có còn là văn hóa nữa hay không thực sự là một câu hỏi lớn cần được làm rõ ngọn nguồn.
Đừng để những gì tinh túy nhất của dân tộc sẽ biến thành những thứ vứt đi trong tương lai. Đây không chỉ là mối quan tâm của riêng gì những nhà văn hóa, nhà quản lý văn hóa mà đã thực sự là vấn đề của toàn xã hội.
TRẦN MINH QUÂN
Xô bồ lễ hội: Buôn thần, bán thánh
Thứ Sáu, 11/02/2011 22:00
Nhiều lễ hội vốn mang những quan niệm tâm linh rất tốt đẹp nhưng lại đang bị bóp méo bởi không ít người thực dụng sẵn sàng buôn thần, bán thánh ngay ở chốn linh thiêng
Xin lộc từ xa
Ở phủ Tây Hồ, do không gian khá chật hẹp trong khi từ mùng 1 Tết đến hết rằm tháng giêng, ngày nào cũng có trên 10.000 người đi lễ nên nhiều người chỉ có thể đứng ở bên ngoài để vái vọng, “xin lộc từ xa”.
Nhiều người khi đã vào được đến trong phủ đã sẵn sàng nhét tiền lễ vào bất cứ chỗ nào, thậm chí nhét cả vào tay thần thánh, vào các bức hoành phi…
|
Viết bình luận
Tin liên quan
- CHÚC MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11
- THƯ CHÚC MỪNG NGÀY QUỐC TẾ CÁC NHÀ GIÁO
- Vì sao gần một nửa người Việt cùng mang họ Nguyễn
- HỘI THỀ KHÔNG THAM NHŨNG TẠI HẢI PHÒNG – XUÂN KỶ HỢI 2019
- Người Jing (Việt) Trên Đất Trung Hoa
- HAI BÀI THƠ MẠC ĐƯỜNG CẢM TÁC
- LỜI RĂN CỦA TĂNG QUỐC PHIÊN, TỨ ĐẠI DANH THẦN NHÀ THANH TQ
- THÔNG BÁO HỘI NGHỊ THƯỜNG TRỰC MỞ RỘNG HỘI ĐỒNG MẠC TỘC VIỆT NAM
- Bà Thái Hương – Chủ tịch HĐQT tập đoàn TH: “Chúng ta hãy trân quý Bà mẹ thiên nhiên, Người sẽ cho mình tất thảy”
- HỘI THỀ KHÔNG THAM NHŨNG LÀ DI SẢN QUỐC GIA
- Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) – Tiểu sử và Sự nghiệp –
- Danh sách các chi họ Mạc và các chi họ gốc Mạc ở Nghệ An
- NGHỆ THUẬT THỜI MẠC
- Đoán định lại thân thế Nguyễn Dữ và thời điểm sáng tác “Truyền kì mạn lục”
- CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC THỜI MẠC
- LỊCH SỬ ĐIỆN SÙNG ĐỨC TỔ ĐƯỜNG MẠC TỘC VIỆT NAM
- ĐỊA CHỈ MỘT SỐ DI TÍCH NHÀ MẠC VÀ DANH THẮNG CƠ BẢN Ở TỈNH CAO BẰNG
- THÔNG BÁO CỦA HỘI ĐỒNG MẠC TỘC VIỆT NAM VỀ TRANG WEB “ mactoc.com” MỚI.
- HẬU TÁI ĐỊA DANH CÓ TỪ THỜI NHÀ MẠC
- Danh sách các chi họ Mạc và các chi họ gốc Mạc ở Bắc Giang