DANH NHÂN VĂN HOÁ MẠC ĐĨNH CHI

DANH NHÂN VĂN HOÁ MẠC ĐĨNH CHI –

NHÀ NGOẠI GIAO VĂN HOÁ LỖI LẠC

TRONG LỊCH SỬ CỔ TRUNG ĐẠI VIỆT NAM.

G.S Văn Tạo

Dân tộc Việt Nam trường tồn và phát triển là nhờ biết giành thắng lợi về mọi mặt trong xây dựng cuộc sống và trong quan hệ quốc tế. Từ thắng lợi chính trị, thắng lợi quân sự đến thắng lợi trong giao lưu kinh tế và đặc biệt nữa là thắng lợi trên mặt trận ngoại giao.

Ông cha ta đã nói một cách thú vị về các biện pháp đấu tranh chống ngoại xâm: “Đã đánh bằng lưỡi, đã đánh bằng bút” rồi cực chẳng đã mới “Hầm hầm quyết đánh bằng kiếm”.

Đánh bằng lưỡi, đánh bằng bút đó chính là đánh thắng về mặt ngoại giao.

Suốt hơn một thế kỷ đấu tranh chống Pháp, chống Nhật, chống Mỹ cứu nước vừa qua, chúng ta phải đánh bằng ngoại giao về nhiều mặt: ngoại giao chính trị, ngoại giao quân sự, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hoá. Đặc biệt là, vừa qua, chúng ta đã đưa ngoại giao văn hoá lên ngôi. Đế quốc Mỹ đã thừa nhận là: nếu các nhà lãnh đạo Mỹ trước đây biết rõ bề dầy văn hoá của Việt Nam thì đã không bị sa lầy trong cuộc chiến tranh lâu dài, chịu tổn thất nhiều về người và của ở Việt Nam. Họ thua Việt Nam, nhưng không phải thua về quân sự mà là thua về văn hoá.

Việt Nam có ưu thế đó chính là trong lịch sử 1000 năm, Việt Nam đã biết xây dựng truyền thống ngoại giao văn hoá để dựng nước và giữ nước. Từ Thái sư Lê Văn Thịnh thời Lý đến Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi thời Trần, Nguyễn Trãi thời Lê sơ. Trong đó Mạc Đĩnh Chi có cái đặc biệt là: “Đem chuông đi đánh nước người” khá vẻ vang. Bằng trí thông minh và tài thi ca, ông đi sứ sang nhà Nguyên (Trung Quốc), đã làm vua quan nhà Nguyên khâm phục tấn phong làm Lưỡng quốc Trạng nguyên.

Trong cuộc giao du với các sứ thần các nước ở Yên Kinh (nay là Bắc Kinh), đặc biệt là với đoàn sứ giả Triều Tiên, Mạc Đĩnh Chi còn đem lại tình hữu nghị lâu đời giữa hai dân tộc Việt-Triều.

Theo truyền thuyết, Trạng Mạc được sứ thần Triều Tiên mến mộ về tài và đức qua các cuộc bút đàm, đã thỉnh mời sứ giả Việt Nam sang viếng thăm Triều Tiên. Lưu lại nước bạn 4 tháng, Trạng Mạc đã kết duyên cùng phu nhân người nước Triều để lại hậu duệ có nhiều người thông minh tài ba có nhiều cống hiên ở nước bạn.

Ngày nay, trong phát huy truyền thống ngoại giao, ngành ngoại giao nước ta đã tận dụng được di sản quý báu của ông cha nên sớm giành được khá nhiều kết quả. Nhiều di sản văn hoá vật thể, phi vật thể của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới.

Năm 2010, trong cuộc họp Uỷ ban UNESCO Việt Nam nhân dịp đón xuân mới, tôi đã đề nghị là chúng ta nên tôn vinh Lưỡng quốc Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi là nhà ngoại giao văn hoá xuất sắc của dân tộc Việt Nam.

Các đồng chí lãnh đạo Uỷ ban UNESCO Việt Nam đã tán thành và thông báo là đã đưa Trạng Mạc lên vị trí cao đó trong lịch sử ngoại giao của dân tộc Việt Nam.

Năm nay, nhân lễ kỷ niệm 666 năm ngày mất của Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi, chúng ta nên khẳng định vị trí đó và quảng bá rộng rãi tài năng, đức độ của Trạng nguyên họ Mạc, đặc biệt là cống hiến về mặt ngoại giao văn hoá của cụ để góp phần đẩy mạnh hơn nữa sự nghiệp ngoại giao cả về: chính trị, quân sự, kinh tế, văn hoá, khoa học của chúng ta.

Ngành ngoại giao đã có ngày truyền thống – ngày mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khai sinh ra nền ngoại cách mạng, văn hoá nhưng cũng nên tôn vinh  người đặt viên gạch đầu tiên cho truyền thống ngoại giao Việt Nam là các Tiên chúa họ Khúc, như giới sử học Nhật Bản và Nga đã xác nhận. Đồng thời cũng cần tôn vinh tài năng và đức độ ngoại giao văn hoá của Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi đã rút ra những bài học lịch sử cho con cháu chúng ta noi theo.

Hà Nội, ngày 5 Tết Nhâm Thìn

(27/1/2012)

G.S Văn Tạo