Bác Hồ kể chuyện lịch sử nhà Mạc ở Cao Bằng

Bác Hồ kể chuyện lịch sử

nhà Mạc ở Cao Bằng

Bác Hồ rất quan tâm đến lịch sử nước nhà. Khi về nước ở Pác Bó năm 1941 Bác đã viết bài diễn ca “Lịch sử nước ta” bằng văn vần dài 208 câu mở đầu câu:

   Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.

Bài “Lịch sử nước ta” để tuyên truyền giáo dục dân tộc ta tự hào về truyền thống yêu nước 4000 năm dựng nước và giữ nước.

Câu 108 trong “Lịch sử nước ta” viết về thời Mạc:

Bấy giờ trong nước lôi thôi

Lê Nam, Mạc Bắc rạch đôi sơn hà

Bẩy mươi năm nạn can qua (chiến tranh)

Cuối đời mười sáu Mạc đà suy vi (thế kỷ XVI).

   Cuối năm 1941, Bác Hồ từ Pác Bó về Lam Sơn để xây dựng căn cứ, chiến khu cách mạng đầu tiên của tỉnh Cao Bằng. Đi bảo vệ Bác có các đồng chí: Lê Quảng Ba, Đức Thanh, Nông Quốc Chủng và đoàn tùy tùng. Khi đoàn đến Phya Gào (xã Đức Long, huyện Hòa An) tạm nghỉ. Bác dẫn đoàn tùy tùng trèo lên ngọn núi cao, tay chỏ Lam Sơn đây rồi. Mọi người nhìn theo tay chỏ của Bác thấy dãy núi xa xa xanh thẫm. Bác giảng giải “99 ngọn núi ở đằng kia xưa gọi là núi Phượng Hoàng. Theo truyền thuyết kể lại: Có một đàn chim Phượng Hoàng 100 con bay đến tìm chỗ đậu, nhưng chỉ có 99 ngọn núi không đủ cho 100 con đậu, nên cả đàn lại cất cánh bay đi”…

Bác lại nói “Cao Bằng là một vùng đất thiêng, mong ước là đất đế vương, nhưng ước muốn đó chưa hoàn mỹ, nên trong dân gian có truyền thuyết như vậy để gửi gắm ước mơ”… Bác giới thiệu thêm vùng đất này là nơi đóng đô của ba triều vua Mạc là Mạc Kính Cung, Mạc Kính Khoan, Mạc Kính Vũ, kéo dài 85 năm (1592 – 1677). Cuối triều Mạc ở Thăng Long bị nhà Lê Trịnh đánh cho lao đao; Vua Mạc Mậu Hợp đã cho người đến hỏi trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm kế sách. Trạng Trình trả lời ngắn gọn “Cao Bằng tuy tiểu, sổ thế khả dung”, (Đất Cao Bằng tuy nhỏ có thể dung thân được vài đời). Nghe lời Trạng Trình, Mạc Kính Cung rút lên Cao Bằng xây dựng vùng Lam Sơn – Nà Lữ – Cao Bình làm kinh đô. Cả đoàn người chăm chú lắng nhe, hút theo câu chuyện cổ sử của Bác.

Đồng chí Đức Thanh hỏi: Thưa Bác nhà Mạc cũng có công chứ ạ? Bác nói “Rồi đây lịch sử phải nhìn lại. Dẫu sao vùng này cũng có ông vua đến ở. Vùng núi Phượng Hoàng trước là căn cứ của nhà Mạc xây dựng để chống lại nhà Lê Trịnh. Nay ta xây căn cứ cách mạng ở vùng núi phượng hoàng này với tên mới là Lam Sơn để ghi nhớ và noi theo công ơn vua Lê Lợi – Nguyễn Trãi khởi nghĩa ở vùng núi Lam Sơn tỉnh Thanh Hóa. Chốn hoang vu mênh mông này đã từng đánh đuổi quân cướp nước nhà Minh, góp phần cùng cả nước giành độc lập cho  Tổ quốc (Bế Khắc Thiệu, Nông Đắc Thái diệt 4000 tên giặc Minh ở Nà Khuôi – Lam Sơn).

Còn ta xây dựng khu căn cứ này để giành độc lập từ tay phát xít thực dân” (Pháp Nhật)…

Bác bảo thôi chuyện lịch sử đó để kể lại sau, bây giờ Bác cháu ta lại tiếp tục hành quân.

Đến đây Bác nói “Bác đã thuộc đường hơn các chú, đến lượt Bác dẫn các chú đi”. Mọi người theo chân Bác xuống núi.

 

  Trích hồi ký của đồng chí Thiếu tướng Lê Quảng Ba.

          đã đăng trên Báo Văn nghệ Công an 5-2011

(PHAN ĐĂNG THUẬN ST)