THƯ CHÀO MỪNG LỄ TỔNG KẾT NĂM NĂM KHUYẾN HỌC CỦA CHI HỌ KHOA

                                   

 

                                 Hà Nội, ngày 22 tháng Mười một, năm 2013

                           THƯ CHÀO MỪNG LỄ TỔNG KẾT

       NĂM NĂM KHUYẾN HỌC CỦA CHI HỌ KHOA-MẠC

           Sử sách có ghi : Thái tổ Mạc Đăng Dung xuất thân từ một gia đình lao động nghèo, làm nghề chèo đò, có tấm lòng phúc thiện , chỉ lấy tiền đò 6 đồng. Hơn nữa, Ngài có tâm lý ham mê sông nước, coi đó là một thú “ngao du tự tại”, sử chính thống có ghi điều này. Và tôi có được biết, có lần Ngài đã nói với con cháu :  Hình tượng mà ta yêu thích là bến nước và con đò. Tuy nhiên, chỉ nhấn mạnh có một mặt  thì chưa đủ và làm cho mọi người hiểu lệch khí chất của Ngài.

          Ngoài cội nguồn lao động, Ngài còn là di duệ của một thế gia vọng tộc.

          “Phiệt duyệt gia thanh, Trần triều Mạc trạng nguyên chi hậu”.

(đây là một vế câu đối mà các cụ  cất dấu bằng cách viết trên tường nhà  thờ họ Mạc -Vũ Tiến ở Thái Bình, rồi quét vôi phủ kín, mấy trăm năm sau, con cháu sửa nhà thờ mới đọc được), Thái tổ Mạc Đăng Dung và chúng ta, hậu duệ của Ngài, có cội nguồn  từ một  “thế gia đại tộc” (phiệt duyệt gia thanh), là hậu duệ của vị trạng nguyên đời Trần- Mạc Đĩnh Chi, người đã nổi danh cả hai nước Trung –Việt.

           Và bản thân Thái tổ, cũng không chỉ có võ biền, bên cạnh tài năng võ nghệ , Ngài đã nhiều năm trải qua dùi mài kinh sử, đào luyện nơi “Cửa Khổng sân Trình”. Lên làm vua, Ngài sớm lo chỉnh đốn nho phong, học chế. Ngài sai soạn văn bia tiến sỹ, là tuyên ngôn của triều Mạc đối với nền học vấn nước nhà như sau:

          “Dùng võ công mà định đoạt thiên hạ, dùng văn giáo mà rèn luyện nhân tài, sửa trường học để mở rộng nền giáo dục, ban học quy để cổ vũ lòng hăng hái. Nhân văn được trau dồi, thi cử được đổi mới. Phàm những điều lệ về thi cử, ban ấn vinh theo cấp bậc, so với thời xưa đều đầy đủ hơn nhiều.”

          Trong thời kỳ Thăng Long, 65 năm, nhà Mạc đã đào tạo được 22 kỳ thi Hội, đều đặn 3 năm một kỳ, lấy đỗ 485 tiến sỹ, trong đó có 13 trạng nguyên.

Trong thời kỳ làm vua thứ hai, thời kỳ Cao Bằng, các Ngài tiếp tục tổ chức thi , lấy đỗ người dân tộc Tày, ông Bế Văn Phùng và ông Nông Quỳnh Văn. Đặc biệt, lần đầu tiên và duy nhất trong lịch sử thi cử phong kiến, một người phụ nữ đỗ tiến sỹ, lại là đỗ đầu, dưới triều vua  Mạc Kính Cung-bà Nguyễn Thị Duệ.

 Người ta nói “Mạc thị sùng Nho”. Điều đó đúng. Nhưng không độc tôn Nho giáo, mà cùng với Phật , Lão, đạo Mẫu, tục thờ Thần làng và các tín ngưỡng dân gian  đều được khuyến khích hòa đồng phát triển.

Tóm lại, họ Mạc và vương triều Mạc vốn trọng học thuật, khuyến khích tài năng . Các cụ, các bác họ Khoa-Mạc đã phát  huy  truyền thống của tổ tiên xây dưng phong trào khuyến học rất tốt. Nhờ đó động viên khuyến khich các cháu chăm chỉ học tập.

Kết quả là:

“Số lượng các cháu được khen trong 5 năm qua (2008-2013) là 260 cháu.

Trung bình mỗi cháu được thưởng là:

200.000đ x 260 cháu = 52.000.000đ.

– Qũy khuyến học của dòng Họ thường xuyên có khoảng 30.000.000đ

– Nhìn chung số lượng các cháu được khen thưởng là học sinh giỏi xuất sắc năm sau cao hơn năm trước.

–  Lễ phát thưởng hàng năm được tổ chức tại nhà thờ của dòng Tộc để các cháu báo công với tiên Tổ vào dịp Hè, trước khi bước vào năm học mới. Các bậc cha mẹ, phụ huynh học sinh trong dòng Tộc phấn khởi, tin tưởng vào BKT-HĐGT dòng họ, động viên con cháu mình vượt khó, học giỏi, tự hào với truyền thống hiếu học của dòng Tộc, do đó các cháu càng thi đua chăm ngoan học giỏi, cha mẹ các cháu ủng hộ mạnh mẽ cho Quỹ Khuyến học-Khuyến tài trong dòng họ”.

           Thay mặt HĐMT Việt Nam, tôi bày tỏ lời cám ơn các Cụ. trước hết là Cụ trưởng chi, và lời nhiệt liệt khen ngợi các cháu.

          Mong rằng các chi họ trong cả nước đều xây dựng phong trào khuyến học, khuyến tài như  và hơn họ Khoa-Mạc ở Trung Hành- Hải Phòng.

                       TM Ban Thường vụ Hội Đồng Mạc tộc Việt Nam

                                                   Chủ tịch

 

                               GS. TSKH Phan Mạc Đăng Nhật

-ndk-