Cầu đá ” Củng kiều” ở thành Nà Lữ

Cầu đá ” Củng kiều” ở thành Nà Lữ

Cách đây ít lâu, các nhà văn hóa Cao Bằng có công trình Nghiên cứu kiến trúc văn hóa cầu đá hình cầu vồng (tiếng Hán Việt gọi là “củng kiều”) ở làng Cốc Khoác, Trà Lĩnh, Cao Bằng.

 

Cầu “Củng kiều” tại xóm Na Lữ, xã Hoàng Tung (Hòa An)- hiện mặt cầu được nhân dân rải bằng tre phục vụ đi lại.

 

Loại hình cầu này ít thấy ở Việt Nam, trong một lần thẩm định tư liệu Hán Nôm, các bản đồ cổ thời phong kiến ở Cao Bằng, chúng tôi phát hiện thành cổ Na Lữ ở vị trí cầu Thơi, cận kề với thành và trên suối chảy từ núi Khắc Thiệu có hình “củng kiều” ghi chữ “Thạch kiều” (cầu đá), hiện nay mặt cầu tạm rải bằng gốc tre cho dân cư đi lại.

Cây cầu đá này có từ thời nhà Mạc đóng đô ở đây, nằm trên tuyến đường rải đá phiến phẳng rất đẹp trước cổng thành và dọc hữu ngạn sông Mãng, nối liền vùng Mã Quan với Na Lữ. Khi tìm hiểu với những cư dân cao tuổi hiểu biết về vùng này, họ cũng không hề biết từng có cầu đá ở đây mấy trăm năm trước. Khảo sát những di chỉ còn lại thì chỉ còn những tấm đá phẳng của cầu cổ dưới suối phía bờ sông bị lũ rừng cuốn trôi. Như vậy, thành Na Lữ cũng là nơi đóng dinh sở phòng thủ cho các thủ lĩnh phong kiến đóng ở đây (có nhà Mạc) và họ tin tưởng sự an toàn của thành nên được xây dựng khang trang và trước kia nơi đây được gọi là phường Na Lữ (đơn vị hành chính của đô thị), còn kinh đô đặt ở phố Cao Bình, bên tả ngạn sông Mãng đối diện với thành Na Lữ.

 

Cùng với thành Na Lữ, chúng ta cũng phát hiện ở thành Phục Hòa những tấm đá to rộng bản được chế tác để làm cấu trúc cho thành. “Củng kiều” ở Cốc Khoác và thành Na Lữ; thành Phục Hòa cho thấy, từ xa xưa cư dân Cao Bằng đã có kỹ nghệ tinh xảo trong xây dựng các công trình kiến trúc bằng đá và nghề chế tác đá là nguyên liệu phong phú ở Cao Bằng, người Cao Bằng truyền khẩu những huyền thoại rất hay cho các công trình của mình trong địa phương.