Luỹ tre bên hiên xào xạc những cơn gió tháng Giêng. Thắp một nén hương trên bàn thờ, ông Phạm Ngọc Quý – Trưởng tộc, cháu đích tôn tâm sự: Đây chính là mảnh đất mà cha mẹ Trung tướng Phạm Kiệt tạo dựng. Bà Phạm Thị Vàng – mẹ Trung tướng Phạm Kiệt sinh hạ được 11 người con. Mẹ ông tham gia phong trào văn thân chống Pháp. Bốn anh em đều hoạt động bí mật cho Đảng, đều bị tù đầy, tra tấn dã man. Trung tướng Phạm Kiệt thứ 10, em gái út – vợ tướng Nguyễn Chánh là bà Phạm Thị Trinh (gần 100 tuổi) hiện nay vẫn còn sống. Bà là một cán bộ lão thành nổi tiếng và được tặng Huy hiệu 80 năm tuổi Đảng.

Các em học sinh Trường PTTH Phạm Kiệt đến thăm nhà lưu niệm.

Sinh ra trong một gia đình nghèo. Lớn lên trên mảnh đất có bề dày truyền thống cách mạng gắn với tên tuổi của Bình Tây Đại nguyên soái Trương Công Định dấy binh chống Pháp. Việt Nam quang phục Hội, của nhiều sĩ phu yêu nước, Trung tướng Phạm Kiệt đã mau chóng giác ngộ trở thành người Cộng sản kiên cường.

Đối với người dân Quảng Ngãi, Trung tướng Phạm Kiệt gắn với cuộc khởi nghĩa Ba Tơ. Trong nhà bảo tàng của Ba Tơ hiện vẫn còn lưu giữ khẩu súng ngắn Braoning mà cách đây hơn 65 năm, Trung tướng Phạm Kiệt – người đội trưởng du kích Ba Tơ đã cùng đồng đội xông vào cướp đồn giặc.

Khởi nghĩa Ba Tơ ngày ấy đã trở thành ngọn lửa lan tỏa khắp 3 miền, nhân dân vùng lên cướp chính quyền. Trong cuốn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam đã viết: “Khởi nghĩa Ba Tơ Quảng Ngãi 11/3/1945 là cuộc khởi nghĩa vũ trang thắng lợi và thành lập chính quyền cách mạng đầu tiên kể từ ngày có Đảng lãnh đạo…”.

Chiến dịch Điện Biên Phủ, Trung tướng Phạm Kiệt cũng là người đã đóng góp rất quan trọng. Trong cuốn hồi ký, Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Người anh Cả của Quân đội nhân dân Việt Nam đã nhận xét về tài năng quân sự của Trung tướng Phạm Kiệt. Đó là Trung tướng Phạm Kiệt đã thẳng thắn đưa ý kiến xem xét lại kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc tiến chắc”. Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì: “Chỉ có Kiệt mới dám nói như vậy. Tôi đánh giá rất cao ý kiến của anh Phạm Kiệt”.

Tại xã Tịnh Minh (Sơn Tịnh), ngôi nhà lưu niệm của Trung tướng Phạm Kiệt giờ đã trở thành nơi tham quan của người dân. Trước nhà lưu niệm là bức phù điêu chạm khắc hình ảnh Trung tướng Phạm Kiệt đang bàn việc quân với Bác Hồ. Đây là tấm ảnh quý giá mà con trai của Trung tướng Phạm Kiệt từ Hà Nội gửi về để treo trong nhà lưu niệm. Dù mới đưa vào sử dụng, nhưng nhà lưu niệm đã tập hợp được hàng trăm tấm ảnh và hiện vật, qua đó hiện lên những khoảng khắc bình dị trong đời vị tướng như: Thăm các đồn biên phòng phía Tây, thăm đội nữ pháo binh Ngư Thủy, Quảng Bình, tặng quà và động viên chiến đấu…

Thôn Minh Thành, xã Tịnh Minh – nơi ông bước chân ra đi theo tiếng gọi của Cách mạng. Giờ đây, mảnh đất này phủ một màu xanh bạt ngàn của lúa. Đầu thôn, ngôi Trường THPT Tịnh Minh đã được đổi tên thành Trường THPT Phạm Kiệt vào ngày 19/8/2010. Tại thị trấn Ba Vì (Ba Tơ) có một ngôi trường khác cũng mang tên Phạm Kiệt. Cuối năm 2010, Đại tướng Lê Hồng Anh đã về Quảng Ngãi và khởi công xây dựng Trường THPT Phạm Kiệt tại huyện Sơn Hà. Vậy là ở Quảng Ngãi đã có 3 ngôi trường mang tên Trung tướng Phạm Kiệt. Đó chính là tình cảm sâu đậm mà nhân dân tỉnh nhà dành cho ông.

Ông Lê Tấn Thông, hiện là Hiệu trưởng Trường THPT Phạm Kiệt (Tịnh Minh – Sơn Tịnh) – nguyên là học sinh miền Nam vẫn nhớ về Trung tướng Phạm Kiệt: Cứ chiều 27 tết, ông dặn dò người lái xe xuống trường Đông Triều (tỉnh Quảng Ninh) để đưa con em Quảng Ngãi lên Hà Nội ăn tết. Ông còn dặn dò người lái xe: “Nếu con em nào không có cha mẹ thì đưa luôn về với ông”. Gặp mặt đầu xuân, ông thường dặn dò ngắn gọn: “Ai ăn nấy lo, ai học lấy giỏi, ai tu dưỡng lấy tiến bộ, thế nên các cháu phải cố gắng để về phục vụ đồng bào”.

Còn đại úy Nguyễn Tấn Nỉ, hiện ở đường Phạm Văn Đồng (TP.Quảng Ngãi), nguyên là chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang, người đã nhiều năm sống tại miền Bắc. Nhắc đến Trung tướng Phạm Kiệt, ông vẫn ứa nước mắt và nói: “Trung tướng Phạm Kiệt vừa là thủ trưởng, vừa thương yêu cán bộ chiến sĩ như người anh trong gia đình. Chúng tôi học tập nhiều ở Trung tướng Phạm Kiệt. Ông là người đặc biệt nhân hậu”.