TIỂU THUYẾT “NGƯỢC DÒNG ĐÁ DỮ” CỦA THÁI (MẠC) VIỆT CHÍNH

TIỂU THUYẾT “NGƯỢC DÒNG ĐÁ DỮ” CỦA THÁI (MẠC) VIỆT CHÍNH

                                                                    GS.TSKH. Phan  Đăng Nhật

 

Tiểu thuyết Ngược dòng đá dữ [1] do một tác giả họ Mạc viết về gia tộc của mình với ý thức rõ ràng mình vốn là họ Mạc gốc Hải Dương, phiêu bạt vào Quảng Trị. Như vậy tác phẩm này có tính chất tự thuật nhưng ở đây tôi không nhấn mạnh tính tự thuật.

 

Đã là tiểu thuyết thì không phải sự thật hoàn toàn, giá trị của tác phẩm văn học (tiểu thuyết) không phải ở chỗ tính trung thực như một gương soi trong sự đối sánh với hiện thực-lịch sử. Tôi đồng ý với quan niệm này, mà tác giả  đã viết mở đầu lời tựa “Hiện thực ngoài đời với hiện thực trong văn chương có sự khác nhau”.

Tôi nghĩ rằng , bằng nghệ thuật thể loại và bắt đầu từ nghệ thuật thể loại, tiểu thuyết đem đến những giá trị thẩm mỹ, lôi cuốn người đọc . Nói cách khác tiểu thuyết phải hấp dẫn, đơn giản là phải hay. Người đọc tìm cái hay trước hết qua câu chuyện và các nhân vật, từ đấy ngộ ra ý nghĩa, sự bổ ích, tính giáo dục…

 

 

1. Ngược dòng đá dữ  là một tiểu thuyết hay.

Sách đã lôi cuốn tôi, vì bận nhiều việc, lúc đầu chỉ dự định tranh thủ đọc qua, nhưng rồi tôi cứ phải đọc một mạch. Các câu chuyện dệt nên số phận của các nhân vật rậm rạp, đan chéo vào nhau; tạo nên biết bao cuộc sống thăng trầm , trôi nổi , va đập mạnh trong dòng thác gập ghềnh, cuồn cuộn réo sôi, của  đời người.

 

2. Ngược dòng đá dữ chan chứa thiện tâm.

Chúng tôi tạm lược ghi về một số nhân vật chính trong hai bảng sau đây để tiện đối chiếu.

                                         

Người thiện

 

Nhân vật	Tính cách	Hành động đại diện	Kết cục
Út Việt	-Quyết tâm, ngay thẳng, thông minh , sáng tạo, chân thành, sẵn sàng cứu giúp người tốt.	–Vượt Bến Hải trốn về quê để định giết tên Thúy -Sáng kiến tổ chức cho ca sỹ Phù Dung hát cho bà con nghe để vận động bán thóc -Được đút lót /tặng một máy phát điện Nhật không lấy -Được đút lót/tặng gần một xe ô tô tiền , không nhận -Giải tỏa phòng thu đổi tiền bị lũ côn đồ cầm súng bao vây. -v.v…	-Vợ chồng về hưu sống hạnh phúc đầm ấm. –Một nhà con cái dâu rể đề huề, có học thức, thông minh, giỏi giang, đóng góp nhiều cho xã hội, được mọi người quý mến.
Ông Chín (cha của Viêt)	–Phóng khoáng, hào hiệp, yêu nước, ghét giặc; được bà con yêu quý, bênh vực, che chở	–Chia hết ruộng đất tổ tiên để lai cho bà con lối xóm cày -Cứu ông Thiên (cán bộ cao cấp ) khỏi Tây lùng bắt -Lấy súng Nhật đem về cho ta -Thường xuyên tặng trâu bò lợn gà. gạo thit, hươu nai, lợn rừng khoản đãi đông đảo bà con.   -v.v…	-Sau 60 năm phân ly, cách biệt, con cháu nội ngoại ông bà Chín trở lại thung lũng Đá Dữ đông vui, 62 thành viên

 

                                                 Kẻ ác

 

Nhân vật	Tinh cách	Hành động đại diện	Kết cục
-Lão Tý và Thúy (con trai lão Tý)	-Gian hiểm, tàn ác, thâm độc, tham lam.	-Mạo nhận Đảng viên CS vu khống để làm hại ô. Chín và gia đình ông -Cầm đầu 300 quân của Diệm, sử dụng máy chém chặt đầu dân và cán bộ ngay tại chỗ. -Thúy cưỡng dâm cô Tâm mù -v v….	-Hai cha con lão Tý và Thúy bị tên Mỹ, chồng Trân, bắn chết ở sân bay khi đang tranh giành lên máy bay đi Mỹ
-Trân (con gái lão Tý)	-Quỷ quyệt, lắt léo, độc ác, tham lam.	-Viết thư nặc danh tố cáo cả gia đình ô. Chín, gây trở ngại cho bước tiến của nhiều người ở Bắc. -Đánh lừa chiếm đoạt một gói vàng của ô Chín, nói dối là đưa ra Bắc cho con cháu ông. -v.v…	-Thân tàn ma dại, hai lần tự tử không chết. -Trân cũng bị chính tên chồng Mỹ bắn chết tại sân bay cùng một lúc với cha và anh.
-Sáu Cu	-Độc đoán, hống hách, man trá.	-Dùng mọi âm mưu để làm hại Việt (em kết nghiã), như : đút lọt, mua chuộc cấp trên, vu khống cho Việt, đặt bẫy bằng con gái,… -v,v….	-Bị tù vì tham nhũng, được Việt  cứu  ra tù.

 

Chúng tôi không cần phải nêu lại, nhìn qua hai bảng trên bạn đọc cũng thấy rõ kết cục cuộc đời của lũ ác nhân như Lão Tý và hai con, cùng tên cán bộ Sáu Cu tàn tệ như thế nào.

 

Trong lúc đó gia đình ông Chín, mặc dầu bị kẻ xấu hãm hại bằng trăm phương ngàn kế, cuối cùng vẫn phát triển phương trưởng, phồn vinh và đều thành đạt, nở hoa, kết trái.

Qua Ngược dòng đá dữ, chúng ta có thể rút ra  bài học từ hai góc nhìn:

-Nhìn hiện tại , nhãn tiền, rõ ràng là những kẻ buôn dân bán nước và bọn tham nhũng, nịnh trên ức hiếp dưới, nhất thiết  bị trừng trị; trái lại, những người hết lòng vì dân vì nước được nhân dân biết ơn, bảo vệ,  chở che.

– Nhìn xa và rộng ra thì, quy luật : “Chủng qua đắc qua, chủng đậu đắc đậu; thiên võng khôi khôi, sơ nhi bất lậu” (Trồng dưa được dưa, trồng đậu được đậu; lưới trời lồng lộng, thưa nhưng không để lọt) ; luôn luôn là quy luật của muôn đời..

 

*

          Tóm lại ,  Ngược dòng đá dữ là một tiểu thuyết hay, hấp dẫn, bổ ích, chứa chan thiện tâm, là bài học quý cho ngày nay và mai sau.

          Chúc mừng sự thành công của tác giả.

 

                                                                              Hà Nội, 16 May 2014

                                                                                          P.Đ.N.