Thơ: GIẢI OAN HỌ MẠC và THẦN TỔ MẠC ĐĂNG LƯỢNG

GIẢI OAN HỌ MẠC

Hoàng Văn Tiến

Năm trăm năm họ Mạc ta

Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau

Thay hình đổi họ đi đâu

Cái oan thị Kính đã lâu lắm rồi…

Thăng Long – Cao Bằng chẳng ngơi,

Họ Mạc ta đã mười đời làm vua

Cả nước hoà bình được mùa

Đêm không đóng cổng hội hè khắp nơi

Ngoài đường không nhặt của rơi

Đó là tốt đẹp của thời Mạc ta

Rất nhiều khoa thi mở ra

Chọn người tài đức đó là đầu tiên

Điển hình Trạng Nguyễn Bỉnh Khiêm,

Thi Đình, thi Hội khắp miền nở hoa…

Thế mà sử cũ điêu toa

Rêu ra họ Mạc chúng ta nguỵ triều

Sử ghi sai lệch nhiều điều

Cắt đất dâng nạp vương triều sai ngoa

Đất ấy là của người ta

Họ đòi ta trả, giải hoà đó thôi

Tránh được máu chảy đầu rơi

Đó là khôn khéo của thời Mạc ta

Chính sách đổi mới đề ra

Sử cũ chép lại thật là công minh

Cái oan thị Kính họ mình

Làm vua có chiếu rõ ràng nhường ngôi

Cổ Trai xưa có một người

Vai trần chân đất thành người hoàng đế anh minh

Cổ Trai giờ có thái miếu Dương Kinh

Vương triều nhà Mạc rành rành nguy nga

Năm trăm chi họ Mạc ta

Đoàn viên xum họp trẻ già mừng vui

Cái oan thị Kính giải rồi

Con cháu họ Mạc muôn đời quanh vinh

Hoàng Văn Tiến,

(82 tuổi, chi họ Hoàng gốc Mạc, thôn Trâm Khê, xã
Đại Thắng, huyện Tiên Lãng, TP. Hải Phòng).

THẦN TỔ MẠC ĐĂNG LƯỢNG (DIỄN CA)

(1496-1604)

(Đổi Lê Đăng Hiền (1592-1599)

Đổi Hoàng Đăng Quang (1599-1604)

Bài của Hoàng Mạnh Trang

Chi Hoàng Sỹ, Yên Sơn

Hải Dương Cổ Trai tên làng(1)

Quê hương thủy tổ Lê Hoàng họ ta

Tiến sĩ Mạc Đăng Trắc khai hoa

Nối dòng trạng Mạc trải qua năm đời

Mạc Đăng Lượng con trưởng tuyệt vời

Hai bằng tiến sĩ tuổi đời hai lăm

Võ hàm đại tướng vua phong

Rồng tang hổ phục quận công triều đình

Kết duyên công chúa đẹp xinh

Anh hung họ Mạc nối tình Lê vương

Sinh ba mạnh tử tráng cường

Đăng Lượng, Đăng Tưởng tam tường Đăng Thân

Lớn khôn múa giáo đoạt lân

Võ văn nghiệp tổ nghĩa nhân đức nhà

Sáu năm Lượng giúp Lê gia

Lê phong Quý quốc công ra vỗ về

Vận trời vận nước đổi bề

Mạc lên Lê xuống Người về gia cư

Ba năm vua Dung gánh vác sơn hà

Bồn chồn thương cháu muốn ra giúp Người

Một năm ba một đến rồi (1531)

Vua Doanh chỉ dụ mời Người về Kinh

Sắc phong vua phó triều đình

Võ hàm đại tướng tinh binh vạn ngươig

Trung trinh tình nghĩa sang ngời

Đại vương minh nghĩa vua thời ban phong

Doanh rằng giặc giã miền trong

Hoan Châu trấn thủ sắc phong cho Người

Dương cờ thủy bộ rợp trời

Buồm căng ngựa ruổi tới rồi Hoan Châu

Đánh một trận ma sầu quỷ khóc

Đánh trận nữa tan tác chim muông

Đánh cho giặc Nguyễn(2) cùng đường

Tàn quân mấy đứa chạy luôn sang Lào

Nhân dân nô nức đón chào

An cư lạc nghiệp đổi trao học hành

Đô Đặng đóng đại bản doanh

Sông Lam phòng thủ đông thành tiền tiêu

Dân giàu quân mạnh lương nhiều

Mở mang cày cấy tính điều phòng xa

Nam Đàn, Đô Đặng mở ra

Chiêu dân lập ấp bao la gieo trồng

Nội riêng đơn lẻ khuê phòng

Nhớ nhà nhớ chúa mà không tiện về

Chúng dân mai mối tỉ tê

Mai gia vương tộc liệu bề thông gia

Mai thị Huệ đẹp như hoa

Công dung ngôn hạnh lại là nhất quê

Từ ngày kết duyên phu thê

Sinh năm quý tử Mạc kia nối dòng

Lớn khôn toại nguyện ước mong

Võ văn đoạt giải thỏa lòng non song

Đăng Lưu phật pháp thiền thông

Đăng Đạo đô sứ tướng trong triều đình

Đăng Kỳ hoài viễn tướng quân

Đăng Ngọc, Đăng Thuật cử nhân giảng đường

Mười bốn năm trấn thủ một phương

Phó vương xây dựng hung cường Hoan Châu

Thanh Hóa nổi loạn gieo sầu

Phù Lê Chống Mạc cầm đầu Nguyễn Kim

Vua Phúc Hải tuổi nhỏ niềm tin

Điều Mạc Đăng Lượng hồi kinh mưu thần (1544)

Vua Phúc Nguyên mưu lược xa gần

Tướng Lượng, Tướng Liện bao lần xuất binh

1575 Hoan Châu thình lình giặc chiếm

Quân đồn phòng giặc đến lánh đi

Chờ quân tiếp viện một khi

Tướng Lượng, Tướng quyện được thì rat ay

Sấm vang chớp giật thu chầy

Tan đồi rụi cỏ xá thây mấy đồng

Lèn Hai Vai tướng Phan Công Tích vào tròng

Ngồi voi mổ bụng than rằng bởi ngu

Công Thành đất tử tướng Thái Bá Du

Hoàng Mai cụi mở đón tù Nguyễn Cảnh Ngô đi

Mười năm binh lửa một thì

Bảy mươi chin tuổi ngựa phi chiến trường

Tam quốc Hoàng Trung nêu gương

Bảy chín đánh giặc dễ thường có ai.

Vận trời vận nước đổi thay

Mạc chưa bền gốc đã lay cội cành

Sáu mươi năm liên tiếp chiến tranh

Sức dân mỏi mệt kẻ ranh đổi lòng

Vua Mậu Hợp thủ Thăng Long

Trịnh Tùng vào chiếm san bằng Đô kinh (1592)

Tru di, truy diệt, cực hình

Người còn đổi họ ẩn mình thay tên

Mạc Đăng Lượng đổi Lê Đăng Hiến

Cùng con họ vợ về bên Thạch Thành

Nỗi niềm than với trời xanh

Hai hòe một quế tám cành chưa chung

Nỗi riêng quận chúa chia cùng

Chàng sao nỡ để lạnh lùng Hoan Châu

Giờ vào tính kế dài lâu

Hoàng Đăng Quang tên đổi buổi đầu cho sang

Năm con cùng đổi họ Hoàng

Ở ra năm xứ dự giang giống nòi

Dẫu cho vật đổi sao dời

Me con Lê thiếp sớm dời chân vô

Vì ai chưa suốt đường tơ

Vì ai cho đến bây giờ mới thân

Mạc Đăng Lượng bậc danh nhân

Văn khoa tiến sĩ võ vần Nguyên Nhung

Ngôi cao vua phó triều trung

Công thần khai quốc một vùng Hoan Châu

Chiêu dân lập ấp công đầu

Về già quy thánh dân tâu lập đền

Đô Lương lập miếu Đô tiên

Tán Sơn xin tỏ nguồn cơn

Thiêng liêng đã được tiếng thơm tiếng lành

Quang Trung tiến lễ cầu danh

Giúp vua đại phá giặc Thanh quân Tàu

Tết Kỷ Dậu kế đánh mau(3) (1789)

Thăng Long 29 vạn quân Tàu tan hoang

Trở về lễ tạ thành hoàng

Phong thần ba bậc thượng khanh đẳng thần

Đô Tiên miếu của tình dân

Giặc thù đã phá nay cần tạo tôn

Sắc phong Đô Đặng làm luôn

Nam Đàn di ái(4) cội nguồn tình sâu

Miếu xưa trúc Duẩn(5) bắt đầu

Xóm trên làng dưới trọn câu vui mừng

Cháu con hương khói tưng bừng

Lê Văn(6) đền tán Hoàng Trần Đô Tiên

Bốn trăm năm đứng giữa niềm tin

Phù dân độ thế hộ miền tâm linh

Lại qua đền đáp ân tình

Bốn mùa hương khói uy linh bốn mùa

Dẫu chưa nối đặng tình xưa

Hai đền hành xử như vừa một thôi

Cháu con truyền thống hai nơi

Yêu dân yêu nước chẳng vời vinh tư

Hai đền một chí căm thù

Đánh Tây đuổi Mỹ công đầu còn ghi

Hội người yêu nước ra đi

Đón người cộng sản mỗi khi họp cần

Công văn tài liệu gửi thần

Giữ gìn bảo hộ giặc nào lần ra

30-31 trụ sở Đảng ta

Chỉ huy tranh đấu xông pha kiên cường

Giãn mình kháng chiến kỳ trường

Trụ sở phường xã dân thường vào ra

Tích xưa tích mới quyện hòa

Chứng nhân lịch sử quê ta có đền

Nước nhà độc lập bình yên

Tấm than Tổ quốc mọi miền còn đau

Chiến tranh đền miếu tránh đâu

Ngói tan tường vỡ mang màu phế hoang

Bao năm nỡ để trễ tràng

Say sưa đổi mới suýt tan quốc hồn

Nhân dân náo nức tìm nguồn

Bốn ngàn năm văn hiến ai toan đổi màu

Giật mình đổi mới về đâu

Nếu không văn hóa gốc đầu việt đi

Đảng ra Nghị quyết kịp thì

Bảo tồn văn hóa phát huy ngang tầm

Bản sắc dân tộc trung tâm

Đền là đạo lý nhân văn nước nhà

Đền Đô, đền Tán của ta

Xứng tầm lịch sử Quốc gia cấp bằng

Nhân dân mừng rước thành hoàng

Đền xưa khôi phục khang trang đón thần

Đền Đô tiếp thờ Thị Huệ phu nhân

Bậc thần hai thượng đẳng thần cao ngôi

Đăng Tuấn phó tướng em Người

Bậc thần một thượng cùng thời truy phong

Tiếp thờ hậu thế có công

Bậc thần hai thượng cùng trong đền này

Đăng Lưu, Đăng Đạo, Đăng Kỳ

Sáu thần họ Mạc trợ uy xóm làng./.

Tháng 10/2005

Tài liệu tham khảo

1. Bản tộc phả dịch ra quốc ngữ của ông Hoàng Sỹ Nhã dịch từ cuốn Tộc phả chi họ Hoàng văn (Nam Đàn) viết năm 1789 và bản viết năm 1697, nhất là bài văn tế tổ trong đó

2. Tham khảo hai tờ trình duyệt Di tích lịch sử văn hóa nhà thờ họ Hoàng Trần và đền Tán Sơn (1999)

3. Tham khảo sách Hoan Châu Ký

(1) Quê hương Thủy tổ là làng Cổ Trai, huyện Bằng Hà, tỉnh Hải Dương

(2) Theo Hoan Châu Ký: Nguyễn ở đây chỉ cha con Nguyễn Cành Hoan sau còn mầy người chạy sang Lào nhập vào hội phù Lê diệt Mạc (1533)

(3) Năm 1789 vua Quang Trung kéo đại binh ra Bắc để đánh 29 vạn quân Thanh xâm lược đã tiến lễ tại đền Tán Sơn cầu phủ hộ. Sau khi đại thắng trở về đã truy phong cho ngài Tự Cát giang tử “ Đẳng tiên Đô miếu, bao phong phù cách hồng du, gia phong anh dũng Thành hoàng Thượng Thượng Thượng đẳng thần” ý nghĩa: “Ta thay triều vua trước cho làm đền Tiên Đô trên song Lam để thờ ngài”

(4) “ Nam Đường di ái ức niêm từ” ý: Tình cảm này từ Nam Đàn chuyển lên để thờ,

(5) Bởi quan hệ đền Tán Sơn mà đền Tiên Đô được dựng lại vì vậy mới có đôi câu đối “ Trúc Duẩn tái sinh thiên cổ miếu” ý: Anh hùng trở lại miếu xưa.

(6) Lúc ở Thạch Thành Thanh Hóa đổi là Lê Dăng sau vào Nghệ An đổi là Lê Văn